Πριν από την ανέγερση οποιουδήποτε κτίσµατος θα πρέπει να ελέγχεται εάν το οικόπεδο στο οποίο θα εκτελεστούν οι οικοδοµικές εργασίες είναι άρτιο και οικοδοµήσιµο. Άρτιο είναι το οικόπεδο που πληροί τα ελάχιστα όρια εµβαδού και προσώπου, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, τα οποία καθορίζονται στην περιοχή (βλ. άρθρο 7, Ν.Ο.Κ./2012). Οικοδοµήσιµο είναι ένα άρτιο οικόπεδο, όταν και τα όµορα οικόπεδα είναι και αυτά άρτια ή όταν η δόµησή του δεν παρεµποδίζει την τακτοποίηση των γειτονικών οικοπέδων (βλ. άρθρο 7, παρ. 7, Ν.Ο.Κ./2012). Εάν το υπό έλεγχο οικόπεδο, δεν πληροί όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις ή κάποιες από αυτές, τότε απαιτείται η σύνταξη πράξης τακτοποίησης. ∆ηλαδή, η πράξη τακτοποίησης είναι η απαραίτητη διαδικασία προκειµένου ένα οικόπεδο που δεν πληροί τους καθορισµένους από την ισχύουσα νοµοθεσία όρους, να αποκτήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις που απαιτούνται για την αρτιότητα και οικοδοµησιµότητά του.
Οι πράξεις αναφορικά, διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: 1) Πράξη τακτοποίησης οικοπέδων (η προσκύρωση µη αρτίων οικοπέδων και µη δυνάµενων να τακτοποιηθούν, είναι και αυτή τακτοποίηση). 2) Πράξη αναλογισµού αποζηµίωσης οικοπέδων. 3) Πράξη τακτοποίησης και αναλογισµού αποζηµίωσης οικοπέδων (η τακτοποίηση προηγείται πάντοτε του αναλογισµού). 4) Πρωτόκολλο αδυνάτου σύνταξης πράξης τακτοποίησης οικοπέδων (Π.Α.Σ.Π.). 5) Πράξη επειγούσης ανάγκης, η οποία συντάσσεται όταν επείγει η διάνοιξη οδού του εγκεκριµένου ρυµοτοµικού σχεδίου. Στην περίπτωση αυτή επισπεύδων είναι ο οικείος Ο.Τ.Α. ή το ∆ηµόσιο. 6) Πράξεις τακτοποίησης και αναλογισµού αποζηµίωσης οικοπέδων στις συρραφές σχεδίων πόλεως, δηλαδή πράξεις που συντάσσονται για οικόπεδα τα οποία εµπίπτουν σε περιοχή η οποία εκτείνεται εκατέρωθεν των ορίων ρυµοτοµικών σχεδίων, που έχουν εγκριθεί µε τις διατάξεις του Ν.∆.17-7-1923 και του Ν.1337/1983 αντίστοιχα.
Ωστόσο μία πολύ σημαντική και απαραίτητη παράμετρος-διοικητική πράξη που πρέπει να εξετάζεται και να πραγματοποιείται πάντα, προκειμένου να έχουμε την δημιουργία άρτιων και οικοδομήσιμων οικοπέδων, είναι η προσκύρωση οικοπέδου. Η προσκύρωση οικοπέδου είναι η διοικητική πράξη που συνίσταται στην αφαίρεση ιδιοκτησίας από τον ιδιοκτήτη της και την απονομή της στον ιδιοκτήτη άλλου όμορου οικοπέδου. Είναι πράξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, οπότε καταβάλλεται αποζημίωση, την οποία πρέπει να πληρώσει ο ωφελούμενος.
Η προσκύρωση αφορά την περίπτωση μη οικοδομήσιμου οικοπέδου (μη άρτιο), το οποίο δεν μπορεί να τακτοποιηθεί για νομικούς ή πραγματικούς λόγους, οπότε αφαιρείται αναγκαστικά από τον ιδιοκτήτη του και προσκυρώνεται σε κάποιο γειτονικό. Υπάρχει προτεραιότητα του λιγότερου επαχθούς μέτρου έναντι του περισσότερο επαχθούς κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας από τον νομοθέτη του 1923. Και τούτο διότι η προσκύρωση συνιστά βαθιά επέμβαση στην ιδιοκτησία.
Ως προϋποθέσεις της τίθενται:
- Η ύπαρξη ακάλυπτου και ρυμοτομημένου οικοπέδου.
- Το οικόπεδο να μη διαθέτει το ελάχιστο εμβαδό ούτε κατά κανόνα, ούτε κατά παρέκκλιση. Η προσκύρωση αποκλείεται, εάν το εμβαδόν του οικοπέδου, αφού συνυπολογιστεί σ’ αυτό και το εμβαδόν του εδάφους των ομόρων οικοπέδων που καταλαμβάνεται ή μπορεί να καταληφθεί από τους υπάρχοντες ή εκείνους που μπορούν να ανεγερθούν, κατά τις σχετικές διατάξεις, μεσότοιχους επί των ορίων του οικοπέδου, ανταποκρίνεται στο απαιτούμενο σε κάθε περίπτωση ελάχιστο εμβαδόν, εφόσον το τελευταίο αυτό μετά το συνυπολογισμό δεν είναι μικρότερο των τριάντα (30) τετραγωνικών μέτρων.
- Παρόλο που έχει το εμβαδόν, να μην είναι δυνατή η τακτοποίησή του (έκφραση αρχής αναλογικότητας).
Έτσι, το κατά το σχέδιο πόλης, το οικόπεδο θεωρείται οικοδομήσιμο και η κυριότητά του αφαιρείται και προσκυρώνεται σε γειτονικό ακίνητο. Η προσκύρωση γίνεται με μονομερή πράξη της διοίκησης και αποτελεί πρωτότυπο τρόπο κτήσης κυριότητας (βλ. και 1056 ΑΚ). Τα προσκυρωθέντα οικόπεδα περιέρχονται στον νέο κύριο ελεύθερα από οποιαδήποτε βάρη και περιορισμούς κυριότητας υπέρ τρίτων.
[πηγή: https://news.b2green.gr/]